خبرنگاران صیانت دولت از حقوق ملت در میدان های مشترک نفت و گاز - عینک ارومیه

به گزارش عینک ارومیه، تهران -خبرنگاران- افزایش ظرفیت بهره برداری از ذخایر مشترک نفت و گاز از جمله برنامه های دولت حسن روحانی بود که با هدف صیانت از حقوق مردم کشورمان در بسیاری از میدان ها به نتیجه رسید و عقب ماندگی های قبلی جبران شد.

میدان های مشترک نفت و گاز تا چندی قبل دغدغه بزرگ مسئولان و حتی مردم کشورمان بود. به علت تحریم های چند دهه ای آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران این ذخایر بزرگ انرژی در نزدیکی مرزهای جنوبی و غربی کشور یا بدون استفاده بودند یا آنکه با ظرفیت بسیار کمتر از حد انتظار بهره برداری می شدند. همین امر راستا را برای کشورهای همسایه جهت استفاده و استخراج هر چه بیشتر فراهم کرده بود. گفتنی است بی توجهی یا کم کاری طرف ایرانی به این امر نه تنها باعث کمبود منافع قطعی ایران در این پروژه ها می شد بلکه دسترسی آسانی را برای کشور همسایه به منابع رقم می زد و به مرور زمان با کاسته شدن از فشار منابع میدان های مشترک، استخراج سخت تر و با هزینه بیشتر ممکن می شد.

از ابتدای دولت نخست حسن روحانی وزارت نفت تلاش بسیاری را انجام داد از ضرر هنگفت جمهوری اسلامی ایران در دو حوزه گازی و نفتی میدان های مشترک جلوگیری کند. معمولا فرض بر این است که کشورها از میدان های گازی و نفتی به صورت مشترک و مساوی بهره برداری می کنند اما در این موضوع شرایط چندان بر وفق مراد ایران نبوده است. به عنوان نمونه دلایل گوناگون داخلی و بین المللی موجب شد تا قطر در خلال سال های قبل چندین برابر ایران از گاز پارس جنوبی که بزرگترین میدان گازی کشف شده جهان است، استخراج و صادر کند. در میدان های نفتی که به صورت ویژه در مرزهای غربی و با کشور عراق مشترک بود هم اگرچه شرایط به اندازه گاز حاد نبود اما ایران تحرکی نداشت. در ابتدا عراق خود درگیر اشغالگری خارجی و درگیری های داخلی بود و پروژه های نفتی آن به صورت کامل فعال نبودند اما در چند سال اخیر به ذخایر نفت در مزهای خود با ایران توجه ویژه پیدا کرده بود.

توجه ویژه دولت به میدان های مشترک

یکی از دستاوردهای دولت اول و دوم روحانی در حوزه فعالیت وزارت نفت ایجاد تحرک در تکمیل پروژه ها در میدان های مشترک بود. سرانجام در این دولت با آغاز بهره برداری از چند فاز در پارس جنوبی سهم ایران در استخراج، تولید و صادرات گاز حتی از طرف قطری فراتر رفت و موجب خوشحالی مردم کشورمان شد.

روحانی به تازگی در جلسه هیات دولت نیز با تاکید براینکه از افتخارات دولت است که در احقاق حقوق مردم اهمال نکرده است، گفت: اگر ما یک میدان نفتی مشترک داشتیم، رفتیم این حقمان را بازستاندیم، یک میدان گازی مشترک داشتیم، اگر همسایه ما 2 برابر ما از آن گاز استفاده می کرد، ما در این چند سال تلاش کردیم به اندازه همسایه مان از آن میدان گازی مشترک داریم استفاده می کنیم.

رئیس جمهوری در این زمینه اضافه نمود: این حق مردم است و تمام می شود. یک میدان مشترک است. شما برندارید، دیگری برمی دارد. این چیزی در اختیار شما نیست که بگویید حالا من در این چاه را می بندم، 20 سال دیگر استفاده می کنم، تمام می شود و او برمی دارد.

روحانی گفت: در میدان نفتی مشترک هم این کار را کردیم. در میدان نفتی مشترکی برداشتی که ما می کردیم قابل مقایسه با همسایه نبود، الان داریم به اندازه او یا بیش از او از این میدان مشترک نفتی استفاده می کنیم. این یکی از افتخارات دیگر دولت بود که وارد عمل شد.

صیانت از حقوق نفتی با تقویت بخش خصوصی

گفتنی است جمهوری اسلامی ایران دارای چند میدان مشترک نفتی و گازی با کشورهای عراق، عربستان، قطر، امارات و ترکمنستان است. بزرگ ترین این میدان های مشترک در دو منطقه غرب کارون و پارس جنوبی واقع شده اند.

ایران و عراق میادین نفتی مشترک پرشماری دارند. به رغم بسیاری از هماهنگی های سیاسی اما تهران و بغداد در زمینه بهره برداری اقتصادی از این میادین همکاری متقابل و سیاست یکنواختی را پیگیری نکرده اند. البته درگذشته بسیاری از میادین نفتی مشترک که از سوی تهران به پیمانکاران خارجی سپرده می شد به بهانه تحریم های آمریکا به سرانجام نمی رسید. به عنوان نمونه قرار بود تا سال 1393 کمتر از 200 حلقه چاه در فاز نخست میدان نفتی آزادگان حفر شود اما گفته می شود بهانه تحریم موجب شد تا تنها 7 چاه آن به بهره برداری برسد.

با کاهش بی ثباتی در عراق، این کشور به سرعت از شرکت های بزرگ و چندملیتی برای فعالیت در این میادین دعوت کرد و به همین دلیل برداشت عراق از میادین مشترک به ضرر ایران در جریان بود. به همین دلیل برنامه توسعه و بهره برداری از این منابع نفتی در دستور کار قرار گرفت.

میدان مشترک نفتی آزادگان جنوبی در مجاورت مرز ایران و عراق در80 کیلومتری جنوب غربی اهواز واقع شده است. گفته می شود نفت درجای میدان آزادگان حدود 67 میلیارد بشکه است که طبق برآوردها نزدیک 6.5 میلیارد بشکه از این نفت قابل برداشت است که محاسبه آن با قیمت نفت که است بیشتر از 40 دلار در هر بشکه است، بزرگی منافع و اهمیت اقتصادی این میدان نمایان می شود. ایران تا چند سال قبل روزانه تنها 70 هزار بشکه نفت از این میدان استخراج می کرد که بسیار کمتر از میزان بهره برداری کشور عراق بود. به همین دلیل برداشت نفت از میدان مشترک نفتی آزادگان در غرب کارون در چند سال اخیر به شدت مد نظر مسئولان کشورمان قرار گرفت.

هدف گذاری وزارت نفت بر امر مهم محافظت از حقوق ملت ایران در میدان های مشترک موجب شد تا فرایند سرمایه گذاری در این منابع مورد تاکید قرار بگیرد و در کمتر از چند سال شاهد افزایش ظرفیت های تولید در این حوزه باشیم. بیژن زنگنه وزیر نفت کشورمان چند هفته قبل در مراسم بهره برداری از نخستین واحد فرآورش نفت کشور در غرب کارون گفت که بهره برداری از میادین نفتی مشترک کشور به جهت صیانت از حقوق ملت ایران با فرمان رئیس جمهوری در دستور کار این وزارتخانه قرار گرفت و اکنون برداشت نفت از میدان مشترک آزادگان روزانه به بیش از 400 هزار بشکه رسیده است.

جالب اینجاست که زنگنه گفت این هدف با ابزار کاهش تصدی دولت در انجام پروژه ها صورت گرفت. واحد پیش ساخته فرآورش نفت با سرمایه گذاری یک شرکت اروپایی به سرانجام رسید و برای اولین بار بهره برداری از یک واحد فرآوری نفت به سرمایه گذار آن سپرده شد.

سبقت از قطر در پارس جنوبی

دیگر حوزه مورد نظر دولت در میدان های مشترک بخش گاز است که به طور عمده به پارس جنوبی و اشتراک منافع ایران و قطر در این میدان مربوط می شود. این میدان دارای بزرگترین ذخایر گازی اثبات شده جهان است که حجم آن بیش از 14 هزار میلیارد متر مکعب گاز درجا برآورد می شود. تا سال 1392 تعداد چاه های ایران در این میدان 110 و کشور قطر بیشتر از 400 حلقه بود. تا سال 1396 اما تمرکز ویژه ای بر توسعه ظرفیت بهره برداری از گاز این میدان صورت گرفت تا اینکه کشورمان در این سال توانست با تولید روزانه 570 میلیون مترمکعب گاز کشور قطر را با تولید 560 میلیون مترمکعب گاز پشت سر بگذارد. گفتنی است که قطر از حدود 8 سال قبل از آن همین میزان گاز را از میدان پارس جنوبی برداشت می کرد.

رسانه ها عنوان داشتند توسعه در پارس جنوبی و کسب این موفقیت با بهره برداری همزمان از فاز های 17 تا 21 این پروژه در سال 1396 اجرایی شد. تکمیل و بهره برداری از دیگر فازهای این پروژه تا سال 1397 موجب شد تولید ایران از این میدان به 610 میلیون مترمکعب در روز برسد.

زنگنه چند ماه قبل گفت که صادرات گاز به مدد افزایش تولید در پارس جنوبی افزایش یافت. میزان تولید این میدان نسبت به سال 1392 بیش از دو برابر شد و اکنون به 700 میلیون مترمکعب در روز رسیده است.

اهتمام برای حفظ منافع و حقوق مردم عزیز کشورمان در کنار تلاش و برنامه ریزی برای جبران عقب ماندگی های پیشین باعث شد تا شرایط در میدان های مشترک نفت و گاز تا حدودی به نفع کشورمان تغییر کند. به گفته مسئولان موفقیت در این عرصه موجب شد تا با افزایش ظرفیت های تولید به ویژه در بخش گاز، زمینه برای دسترسی بیشتر هموطنان به گاز فراهم شود.