هشدار تاجیک درباره پیامد های خطرناک شرایط فقدان تصمیم و تدبیر - عینک ارومیه

به گزارش عینک ارومیه، محمدرضا تاجیک طی یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: تاریخ قبرستان کسانی است که از نشانه هایی به سیلابی در راه نمی برند و قایقی نمی سازند.

یک- رویداد ها و بحران ها یک نشانه هستند: نشانه ای -به بیان کانت- توامان یادآورنده، نماینده و پیشگویانه. این نشانه، نشان می دهد که همواره چنین بوده است (نشانه یادآورنده)؛ هم اکنون نیز چیز هایی دال بر یک رویداد روی می دهد (نشانه نماینده) و انتها، نشان می دهد که همواره نیز چنین خواهد بود (نشانه پیشگویانه). کانت، هشدار می دهد که نشانه یادآورنده، نماینده و پیش بینی نماینده را نه در رویداد های بزرگ، بلکه در رویداد هایی باید جست که بسیار کم شکوه تر و کم نمودتر هستند.

از این منظر، این وجه رویداد یا بحران نیست که معنا دارد، بلکه آنچه رویدادی را می سازد که ارزش یادآورندگی، نمایندگی و پیش بینی نمایندگی دارد. پس، ماجرای خود رویداد، نه استعداد شگرف تخریبی آن است و نه ادا ها و جار و جنجالی که همراه آن است.

آنچه معنا دارد شیوه ای است که رویداد/بحران با آن یادآورندگی، نمایندگی و پیشگویی خود را به نمایش می گذارد و در پیرامونش، از سوی مردمانی دریافته می گردد که در حادث شدن آن نقشی نداشته اند، اما به آن می نگرند، شاهد آنند، در پی آن کشیده می شوند و چشمان خود را می شورند و به حال و آینده به گونه ای دیگر می نگرند و برای زیست در میان رویداد ها و بحران ها خود را مهیا می نمایند.

بنابراین، آنچه بیش از خودِ رویداد و بحران اهمیت دارد استعداد نهفته آن در همین یاد و یادآوری است. به بیان دیگر، رویدادها/بحران ها نوری هستند که به ره اصحاب قدرت فرود می آیند -ره نشانه هایی در مسیر گذر و گذار تاریخی آنان- که اگر بدانند و بپرسند که به چه می خوانندشان، رو به سوی ساحل نجات خواهند شد و اگر ندانند و نپرسند، یا بر این خیال شوند که شاید خطایی پا به ره آنان نهاده است، نخواهند دانست که شب های تاریک و موج های سهمگین و گرداب های حایل لب درگاه حال و آینده آنان است، نخواهند دانست که رویدادها/بحران ها تنها نقش و رنگ آرایش تاریخ نیستند و نخواهند توانست در حافظه رویداد بخوانند این سخن: به پشتِ این رویداد، رویدادی است گران، پشت آن هم رویدادی دگر. تمهید و تدبیری باید کرد، قبل از آنکه هنگام و هنگامه آن رویداد بزرگ فرارسد.

دو- امروز، جامعه ما با پدیده ای رخدادگون (پدیده ای غیرقابل پیش بینی که از هیچ کجا و همه کجا می آید) روبرو است. در گستره روبروه با این رخداد، آنچه به نمایش درآمده، نشانه ها و ره نشانه هایی هستند که تدبیرگران و اهالی منزل ما، در مسیر تاریخی خود ندیده اند و از کنارشان -بی آنکه از گوهر یادآورندگی، نمایندگی و پیشگویی آنان نصیبی ببرند- سهل و بی خیال گذشته اند؛ لذا امروز، حال و احوال تدبیرگران ما مثل حال و حالت شکاری می ماند که از شکارچی خود ایده و تصویر و تعریفی ندارد و تنها از رهگذر تجربه تمامیت و کلیت ناشناخته شکارچی می تواند شناختی نسبت بدان حاصل کند.

آشکار است که چنین شرایطی، به تعبیر دریدا، شرایط فقدان تصمیم و تدبیر است، شرایط ظاهر شدن کلید ها در نقش قفل است، شرایط انفعال و وانهادگی است، شرایط تعلیق و تخریب است، شرایط تماشا های ناجور و کزنگریست ها و کنش/واکنش های کژ و ناجور است، شرایط من بدو، آهو بدو است، شرایط بحران های انعکاسی (آنجا که تدبیر بحران بر دامنه و عمق بحران می افزاید) است. اما این رخداد، با خود انبوهی از نشانه های پیشگویانه را همراه دارد: نشانه هایی که با وضوح تمام از تداوم و گشت و بازگشت سخن می گویند و زیر لب زمزمه می نمایند: تاریخ قبرستان کسانی است که از نشانه هایی به سیلابی در راه نمی برند و قایقی نمی سازند.