شرایط گورستان تاریخی تخت فولاد اصفهان چگونه است؟ - عینک ارومیه

به گزارش عینک ارومیه، ایسنا/ بدنبال خبرهای منتشر شده، سوال پیش می آید که شرایط گورستان تاریخی تخت فولاد اصفهان چگونه است؟

در تخت فولاد چه خبر است؟

گورستان تاریخی تخت فولاد اصفهان با قدمتی بیش از هزار سال، یکی از غنی ترین مجموعه های تاریخی کشور است که در فهرست میراث ملی کشور نیز به ثبت رسید. این روزها که پروژه ساماندهی محوطه شمالی مصلی در تخت فولاد در حال اجراست، بعضی عکسها از شکستگی و آسیب دیدن بعضی سنگ قبرهای این گورستان تاریخی خبر می دهند و همین امر باعث نگرانی دوستداران میراث فرهنگی شهر شد.

بیشتر بخوانیدتخت فولاد اصفهان| مزاری با پیشینه تاریخی و معماری چشم نواز

غلامرضا نصراللهی، نویسنده و پژوهشگر پیرامون شرایط گورستان تاریخی تخت فولاد اصفهان می گوید: اصفهان قبرستان های زیادی داشته که امروز دیگر هیچ اثری از آنها نیست حال آنکه اگر حفظ شده بود می توانست یک جاذبه گردشگری باشد و نام مشاهیر و چهره های برجسته ای که در این قبرستان ها دفن شده بودند را از فراموشی نجات بدهد.

او با اشاره به اینکه پیاده راه سازی در تخت فولاد یک کار غیرضروری بود چرا که پیشتر نیز در این محدوده پیاده راه وجود داشته ادامه می دهد: اگر امثال این دخل و تصرف های سلیقه ای در دراز مدت ادامه پیدا کند و روش علمی و دلسوزانه و مسئولانه ای برای نگهداری از بقعه ها و قبور تاریخی این قبرستان اتخاذ نگردد، ما کم کم تخت فولاد را از دست می دهیم.

این پژوهشگر یادآور می گردد که ساخت مصلی با توجه به جمعیت کنونی شهر اصفهان باید انجام می شد و تدارک دیدن ورودی های مناسب برای آن نیز به حق است اما، این پروژه ها باید با نظارت کامل میراث فرهنگی و رعایت مسائل حفاظتی صورت بگیرد چون، سنگ قبرهای تاریخی زیادی در تخت فولاد وجود دارند و تخریب آنها بی احترامی به احیا و اموات است.

نصراللهی پیرامون شرایط گورستان تاریخی تخت فولاد اصفهان می افزاید: در جواب تذکراتی که ما می دهیم می گویند نظارت داریم، عکس و نقشه برداری نموده ایم و اجازه نمی دهیم سنگ ها بشکنند اما در عمل می بینیم بسیاری از سنگ قبرها آسیب های جبران ناپذیری دیده اند. اگر هم بگویند این شکستگی ها مربوط به پیش از اجرای این عملیات بوده می توانیم ثابت کنیم که بعضی از این شکستگی ها و آسیب ها جدید ایجاد شده و این یعنی میراث فرهنگی و شهرداری به خوبی به مسئولیت نظارتی خود برای حفاظت از سنگ قبرها عمل ننموده اند.

او با اشاره به تجربه سایر کشورها در حفظ قبرستان های تاریخی شرح می دهد: قبرستان های خارجی فضای سبز و جذابی دارد و مقابر تاریخی نیز در کنار این ساماندهی به خوبی حفظ شده اند اما، در تخت فولاد چندین پروژه ناجور اجرا شده که موجب از دست رفتن سنگ قبرها شده است. برای نمونه تکیه خوانساری ها سنگ های نفیسی داشت که زمانی به خاطر پیاده راه سازی، آن سنگ قبرها را برداشتند و به مکان نامعلومی بردند، سپس جای آنها پلاک های کوچکی گذاشتند که حاوی اسم و تاریخ فوت متوفی بود. این پلاک های کوچک بی ارزش کجا و آن سنگ قبرهایی که حاوی نقوش و شعرها و متن های زیبا بود؟ معتقدم که این شیوه جایگزین کردن یک خیانت است.

این پژوهشگر هشدار می دهد: مزار علمای سادات بهشتی از جمله پدر و اجداد شهید بهشتی اکنون در معرض خطر واقع شده است.

نصراللهی تأکید می نماید که ما به عنوان یک علاقمند به تاریخ و میراث فرهنگی مذهبی اصفهان، با هیچ شخص و نهادی دشمنی نداریم، قصدمان از بیان مسائل تخت فولاد دلسوزی است، دوست داریم آن را سالم به دست نسل های بعدی برسانیم و به همین خاطر نسبت به خطراتی که آن را تهدید می نماید، حساسیت داریم.

ناصر طاهری، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان اظهار می نماید: پروژه ساماندهی محوطه شمالی مصلی به شرط ساماندهی وضع موجود قبور با حداقل مداخله، به تائید ما رسیده و با نظارت میراث فرهنگی در حال اجرا است.

او ادامه می دهد: قبرهای این بخش از تخت فولاد چندان قدیمی نیست اما، با این حال تأکید نموده ایم که این عملیات نباید موجب جابجایی یا شکسته شدن سنگ قبرها گردد.

طاهری تصریح می نماید: با آنالیز هایی که صورت گرفته، قبل از برداشتن کلیه سنگ قبرهای این محدوده امر تصویربرداری و مستندنگاری آن صورت گرفته و به این ترتیب سنگ ها به همان صورت قبلی دوباره در جای خود نصب می شوند.

معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان اصفهان با اشاره به اینکه از قرائن پیداست تعدادی از سنگ قبرها قبل از انجام این پروژه شکسته یا دارای ترک بوده اند، می گوید: ما نظارت و حساسیت و دقت خود را در این محدوده بالاتر برده ایم تا کار به خوبی پیش برود و امروز نیز مجدد مکاتباتی را با متولیان و مجریان پروژه برای تأکید بر حفاظت و جلوگیری از اقدامات غیراصولی انجام دادیم.

سید علی معرک نژاد، مدیر مجموعه تخت فولاد نیز ماجرا را اینگونه روایت می نماید: پروژه ساماندهی محوطه شمالی مصلی به درخواست مسئولان مصلی پیگیری و توسط پیمانکار شهرداری منطقه شش در حال اجراست اما چون این پروژه در محدوده تخت فولاد است، ما نیز بر انجام آن نظارت داریم.

او خاطرنشان می نماید: در طرح جامع محدوده شمالی به عنوان یکی از فضاهای جرم خیز و ناامن شناسایی شد و به همین دلیل تصمیم بر آن شد تا با ایجاد سهولت در عبور و مرور و استفاده از المان های جذاب، این بخش را به عنوان یک فضای شهری مناسب در اختیار مردم قرار بگیرد. تمام این اقدامات نیز ملاحظات اساسی دارد و حفظ میراث تخت فولاد تحت تأثیر هیچ پروژه عمرانی قرار نمی گیرد.

مدیر مجموعه تخت فولاد با تأکید بر اینکه این فضا قرار نیست چیزی جز گورستان باشد، ادامه می دهد: طرحی که هم اکنون در حال اجراست، قبلا توسط کارشناسان میراث و ... مورد آنالیز و اصلاح قرار گرفته و به شرط جابجا و تخریب و مخدوش نشدن قبور مجوز آن صادرشده است.

او یادآور می گردد: همین سخت گیری ها باعث شد که پیمانکار قبل از انجام هر کار، از تمام قبوری که در جهت بودند، عکسبرداری کند و به آنها کدهایی اختصاص بدهد که هر سنگ را به عکس و اطلاعات پیشین متصل می نماید. به همین خاطر خیلی دقیق می توان شرایط کنونی سنگ قبرها را با شرایط قبلی آن مقایسه کرد.

معرک نژاد خاطرنشان می نماید: ما دو سه مراجعه کننده داشتیم که ادعا می کردند سنگ قبر عزیزانشان شکسته شده و با رجوع به بانک اطلاعاتی موجود به آنها نشان دادیم که این ترک یا شکستگی قبل از عملیات نیز وجود داشته و اکنون به خاطر جابجایی برای ساماندهی زیر و اطراف قبر، بیشتر خود را نشان داده است.

مدیر مجموعه تخت فولاد با اشاره به اینکه هر ادعایی درباره شکسته شدن سنگ قبرها قابل آنالیز است، می گوید: هرکس شبهه ای نسبت به شکسته شدن سنگ قبری دارد، می تواند به ما مراجعه و شرایط قبلی آن را مشاهده کند. ما نیز اگر شاهد اتفاق نادرستی باشیم سریع مداخله نموده و فرایند اصلاحی را پی می گیریم چنانکه پیش تر نیز یکبار پروژه را متوقف کردیم و بعد از تذکر به پیمانکار و تأکید بر رعایت بیشتر همه جوانب امر، مجدد کار از سر گرفته شد.

او تأکید می نماید که مجموعه تخت فولاد عملا در اجرای پروژه محوطه شمالی مصلی نقشی ندارد اما، خود را مقید می داند که حافظ این گنجینه تاریخی باشد و در این راه از هیچ تلاشی فروگذار نمی نماید.

منبع: همگردی