نخستین فیلم دوبله فارسی در سینما کریستال - عینک ارومیه

به گزارش عینک ارومیه، فیلم دختر فراری باتوجه به نبود امکانات فنی دوبله و استودیو لازم در کشور در ترکیه (شرکت فیلم سس) دوبله و در نهایت روز 25 اردیبهشت به عنوان نخستین فیلم دوبله فارسی اکران شد.

روز پنجشنبه 25 اردیبهشت سال 1325 یعنی کمی بیش از 74 سال پیش روزی متفاوت برای سینمای ایران رقم خورد و تماشاگرانی که به سینما کریستال (تقاطع لاله زار و منوچهری که سال هاست تعطیل شده) رفته بودند با فضایی متفاوت رو به رو شدند؛ فیلمی که هنرپیشه های خارجی داشت، ولی جای آن ها افرادی به فارسی صحبت می کردند.

خاطره آن روز در تاریخ سینمای ایران به عنوان اکران نخستین فیلم دوبله شده به فارسی ثبت شده است، اتفاقی که پایه هنری مهم، قوی و پویا را در سینما و تلویزیون ایران بنا نهاد؛ دوبله فارسی که اسماعیل کوشان آن را پایه گذاری کرد.

تماشاگران آن روز سینما کریستال بلیت تماشای فیلمی فرانسوی به نام دختر فراری را خریده بودند که محصول سال 1944 و نام اصلی اش نخستین وعده ملاقات بود، اما اسماعیل کوشان برای جذب مخاطبان و فروش بیشتر نامش را به دختر فراری تغییر داد.

کوشان تحصیلکرده رشته اقتصاد در آلمان بود و به همین خاطر با انتها تحصیل و درگیری های شدید آلمان در جنگ به جای اینکه به ایران اشغال شده از سوی ارتش متفقین برگردد به ترکیه رفت.

او که علاقه بسیاری به سینما داشت در رشته ارتباط جمعی ادامه تحصیل داد که درس های مرتبطی در حوزه روزنامه نگاری، رادیو و سینما داشت. کوشان در این دوره زندگی به هنر دوبله علاقه مند شد و طرح راه اندازی استودیو دوبله فیلم به فارسی را در ذهنش پروراند.

او با خرید 2 فیلم فرانسوی و اسپانیایی و کوشش برای دوبله آن ها به فارسی کار دوبله فارسی را به یاری همسرش دیانا و دوستش جهانگیر تفضلی که دانشجوی رشته حقوق در دانشگاه استانبول بود، آغاز کرد.

آن ها در سال 1324 (یک سال پیش از انتها جنگ جهانی دوم) تصمیم گرفتند کارشان را با فیلم نخستین وعده ملاقات با بازی هنرپیشه فرانسوی دانیل داریو آغاز نمایند، اما مشکل اصلی پیدا کردن زنان ایرانی بود که حاضر باشند جای این هنرپیشه نقش اول و دیگر نقش ها صحبت نمایند.

اسماعیل کوشان و جهانگیر تفضلی درنهایت نوریله قوانلو را راضی کردند که جای دانیل داریو حرف بزند و به جای دیگر زنان بازیگر فیلم هم از دختران ترک و یونانی استفاده کردند که با تمرین های بسیار به آن ها آموزش دادند تا دیالوگ هایشان را به فارسی بیان نمایند.

فیلم دختر فراری باتوجه به نبود امکانات فنی دوبله و استودیو لازم در کشور در ترکیه (شرکت فیلم سس) دوبله و در نهایت روز 25 اردیبهشت به عنوان نخستین فیلم دوبله فارسی اکران شد. باتوجه به استقبال زیاد تماشاگران ایرانی اسماعیل کوشان در ترکیه به فکر دوبله دومین فیلم یعنی فیلم اسپانیایی دختر کولی افتاد که آن هم در سال 1325 روی پرده سینما های تهران رفت.

پس از تجربه پیروز این فیلم و باتوجه به اینکه جنگ جهانی دوم هم به انتها رسیده بود اسماعیل کوشان به فکر توسعه کار دوبله فارسی در ایران و راه اندازی شرکت میترا فیلم با یاری همسرش و جهانگیر تفضلی افتاد.

البته نکته مهم تاریخی که دراین بین وجود دارد این است که میترا فیلم اولین استودیویی نیست که در ایران برای دوبله فیلم فارسی راه اندازی شد، زیرا در سال 1323 استودیویی با نام ایران نو فیلم برای دوبله فارسی از سوی شاهپور مبینی، منصورمبینی، هوشنگ کاوه و امیرحسین دهلوی راه اندازی شده بود، ولی آن ها نتوانسته بودند همچون اسماعیل کوشان فیلمی را به فارسی دوبله و روی پرده سینما اکران نمایند.

بعد از دوبله فارسی دو فیلم دختر فراری و دخترکولی؛ فیلم های دیگری با نام های زن سنگدل و تاراس بولبا هم به فارسی و البته در ترکیه دوبله شدند تا اینکه در سال 1327 اولین فیلم خارجی (فرانسوی با نام جای پا در برف) در داخل کشور و در استودیوی شرکت ایران نو فیلم دوبله شد و با عنوان مرا ببخش در سینما دیانا و پارک به نمایش عمومی درآمد.

نخستین فیلم های دوبله فارسی در دهه 30 مشکلاتی از نظر میزان نبودن اندازه جملات با لب زنی های هنرپیشه ها، هماهنگ نبودن با حرکات هنرپیشه ها، هماهنگ نبودن لحن و... داشتند، ولی نباید فراموش کرد که این فیلم ها و کوشش افرادی همچون اسماعیل کوشان بود که جنبش هنری مهمی تحت عنوان دوبله را در سینمای ایران پایه گذاشت که در دهه 50 و 60 به یکی از نقاط قوت و میراثی جاودانه در سینمای ایران بدل شد.

روزنامه ایران